જમ્મુ અને કાશ્મીરના પહેલગામમાં થયેલા આતંકવાદી હુમલા બાદ, વડા પ્રધાન મોદી તેમની સાઉદી અરેબિયાની મુલાકાત ટૂંકાવીને ભારત પાછા ફર્યા. ભારત પરત ફરતી વખતે પીએમ મોદીનું વિમાન પાકિસ્તાની હવાઈ ક્ષેત્રમાં પ્રવેશ્યું ન હતું. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, વડા પ્રધાનનું વિમાન રિયાધથી પરત ફરતી વખતે પાકિસ્તાનના હવાઈ ક્ષેત્રને ટાળીને વૈકલ્પિક માર્ગે દિલ્હી પહોંચ્યું હતું.ઉલ્લેખનીય છે કે પીએમ મોદી મંગળવારે સાઉદી અરેબિયાના બે દિવસના પ્રવાસ માટે જેદ્દાહ ગયા હતા, જ્યાં તેમણે સાઉદી ક્રાઉન પ્રિન્સ મોહમ્મદ બિન સલમાન સાથે સ્ટ્રેટેજિક પાર્ટનરશિપ કાઉન્સિલની બીજી બેઠકમાં ભાગ લીધો હતો. આ સમય દરમિયાન જ્યારે તેમનું વિમાન સાઉદી એરસ્પેસમાં પ્રવેશ્યું ત્યારે સાઉદી રોયલ એરફોર્સના F-15 ફાઇટર જેટ્સ દ્વારા ખાસ નજર રાખવામાં આવી હતી. પીએમ મોદીના સાઉદી પહોંચ્યાના થોડા સમય પછી, પહેલગામમાં આતંકવાદી હુમલાના સમાચાર આવ્યા.આથી મોદીએ પોતાનો પ્રવાસ અધવચ્ચે જ સમાપ્ત કરીને ભારત પાછા ફરવાનો નિર્ણય કર્યો.

જ્યારે પીએમ મોદીનું વિમાન દિલ્હીથી જેદ્દાહ (સાઉદી અરેબિયા) જતી વખતે પાકિસ્તાની હવાઈ ક્ષેત્રમાંથી પસાર થયું હતું, પરંતુ પરત ફરતી વખતે આ માર્ગ ટાળવામાં આવ્યો હતો. પરત ફરતી વખતે, પીએમ મોદીના વિમાન "એર ઇન્ડિયા વન" એ અરબી સમુદ્ર ઉપરના રૂટનો ઉપયોગ કર્યો. આ રૂટ સંપૂર્ણપણે પાકિસ્તાની હવાઈ ક્ષેત્રને ટાળે છે અને ઓમાન, યુએઈ અથવા સાઉદી અરેબિયા જેવા મિત્ર દેશોના હવાઈ ક્ષેત્રનો ઉપયોગ કરે છે, જેમના ભારત સાથે સારા સંબંધો છે.

આંતરરાષ્ટ્રીય ઉડાનના નિયમો શું છે

આંતરરાષ્ટ્રીય નાગરિક ઉડ્ડયન સંગઠન ના નિયમો અનુસાર, દેશોએ સામાન્ય પરિસ્થિતિઓમાં, ખાસ કરીને બિન-લશ્કરી અને સરકારી ફ્લાઇટ્સ માટે, અન્ય દેશોના વિમાનોને તેમના હવાઈ ક્ષેત્રમાંથી પસાર થવાની મંજૂરી આપવી આવશ્યક છે. ભારત અને પાકિસ્તાન બંને આઈસીએઓ ના સભ્યો છે, અને સામાન્ય પરિસ્થિતિઓમાં પાકિસ્તાન ભારતથી ખાસ સરકારી વિમાનો (જેમ કે પીએમનું વિમાન) ની મંજૂરી આપે છે.

ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના તણાવપૂર્ણ સંબંધો હોવા છતાં, બંને દેશો ઘણીવાર એકબીજાના સરકારી વિમાનોને તેમના હવાઈ ક્ષેત્રનો ઉપયોગ કરવાની મંજૂરી આપે છે, ખાસ કરીને ઉચ્ચ સ્તરીય મુલાકાતો (જેમ કે પીએમ અથવા રાષ્ટ્રપતિની મુલાકાતો) માટે. આ રાજદ્વારી પ્રોટોકોલનો એક ભાગ છે. ઉદાહરણ તરીકે, 22 એપ્રિલ, 2025 ના રોજ જ્યારે પીએમ મોદી જેદ્દાહ ગયા ત્યારે પાકિસ્તાની હવાઈ ક્ષેત્રનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ પરત ફરતી વખતે આ કરવામાં આવ્યું ન હતું. પહેલગામ હુમલા બાદ, ભારતે સુરક્ષા અને રાજદ્વારી કારણોસર પાકિસ્તાની હવાઈ ક્ષેત્રનો ઉપયોગ ટાળવાનો નિર્ણય લીધો છે. જોકે, આ દાવાની સત્તાવાર પુષ્ટિ થઈ નથી.