હાલ ગુજરાત સહિત દેશભરમાં ભીષણ ગરમીએ હાહાકાર મચાવ્યો છે. ભારતીય હવામાન વિભાગ પણ આ અંગે સક્રિય છે અને સમયાંતરે હવામાન અનુસાર લોકોને અલગ અલગ ચેતવણીઓ (IMD Alert) જારી કરી રહ્યું છે. ચાલો આ આજે સમજીએ કે ગરમીને લગતા રેડ, ઓરેન્જ અને યલો એલર્ટ ક્યારે જાહેર કરવામાં આવે છે અને આ એલર્ટ જોઈને તમે પણ હવામાનની ગંભીરતા નક્કી કરી શકશો.

રેડ એલર્ટ

હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, જ્યારે ગરમી અથવા ગરમીનો પ્રકોપ એટલો તીવ્ર હોય કે જાનમાલના નુકસાનનો મોટો ભય હોય ત્યારે રેડ એલર્ટ જારી કરવામાં આવે છે. તે ખરાબ હવામાનનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે, જ્યારે તાપમાન બધા રેકોર્ડ તોડી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં, ગરમીથી પ્રભાવિત વિસ્તારોને સતર્ક કરવા અને આ અંગે વહીવટીતંત્ર તરફથી જરૂરી પગલાં લેવા જરૂરી સૂચનાઓ આપવામાં આવે છે. 

હીટવેવ છ દિવસથી પણ વધારે રહે છે

રેડ એલર્ટની પરિસ્થિતિ ત્યારે આવે છે જ્યારે હીટવેવ છ દિવસથી પણ વધારે રહે. 45 કે તેથી વધુ ડિગ્રી તાપમાન રહેવાની સંભાવના હોય ત્યારે રેડ એલર્ટ આપવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં હીટ સ્ટ્રોક અને અન્ય બીમારી થઈ શકે છે. આથી આવા સમયમાં ખૂબ જ પાણી પીવું અને કોઈપણ રીતે ગરમી કે સીધા તડકાથી બચવું જોઈએ.

ઓરેન્જ અલર્ટ

ઘરની બહાર નીકળતા પહેલા સાવધાની રાખવી જરૂરી હોય ત્યારે હવામાન વિભાગ ઓરેન્જ એલર્ટ જારી કરે છે. આનો અર્થ થાય છે તૈયાર રહો, એટલે કે, ઓરેન્જ એલર્ટ દ્વારા લોકોને આગામી દિવસોમાં તીવ્ર ગરમી વિશે અગાઉથી ચેતવણી આપવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવે છે. આ ચેતવણીમાં, લોકોને સલાહ આપવામાં આવી છે કે તેઓ ફક્ત જરૂર હોય ત્યારે જ ઘરની બહાર નીકળે, આ દરમિયાન સ્વાસ્થ્ય અંગે પણ ખાસ સાવચેતી રાખવાની જરૂર છે.

હીટવેવ બે દિવસથી વધારે રહે છે

ઓરેન્જ એલર્ટમાં 43.1થી 45 ડિગ્રી તાપમાન રહેવાની સંભાવના હોય છે. આ પરિસ્થિતિ ત્યારે આવે છે જ્યારે હીટવેવ બે દિવસથી વધારે ચાલે છે. ઓરેન્જ એલર્ટમાં ખાસ કરીને બપોરના સમયે ઘરબહાર તથા કામ વગર બહાર નીકળવાનું ટાળવું જોઈએ.

યલો એલર્ટ

યલો એલર્ટ જારી કરવા પાછળનો હેતુ લોકોને સતર્ક કરવાનો છે. આને હવામાન વિભાગ તરફથી એક પ્રકારની ચેતવણી તરીકે જોવામાં આવે છે, આવી સ્થિતિમાં લોકોને આગામી દિવસો માટે અગાઉથી તૈયાર રહેવાની સલાહ આપવામાં આવે છે અને સંબંધિત અધિકારીઓ પરિસ્થિતિ પર નજર રાખે છે.

બાળકો, વૃદ્ધો કે બીમાર લોકો માટે તે સમસ્યારૂપ બની શકે

યલો એલર્ટની પરિસ્થિતિમાં હીટવેવ 2 દિવસ માટે વિવિધ વિસ્તારોમાં રહે છે, પરંતુ તાપમાન નિયંત્રણમાં રહે છે. યલો એલર્ટ એટલે કે શહેરમાં 41.1થી 43 ડિગ્રી તાપમાન રહેવાની સંભાવના હોય છે. હીટવેવને અમુક લોકો સહન કરી લે છે, પરંતુ બાળકો, વૃદ્ધો કે બીમાર લોકો માટે તે સમસ્યારૂપ બની શકે છે.

ગ્રીન એલર્ટ

હવામાન વિભાગ દ્વારા ફક્ત રેડ, ઓરેન્જ અને યલો જ નહીં, પરંતુ ગ્રીન એલર્ટ પણ જારી કરવામાં આવે છે. તમને જણાવી દઈએ કે, આ એવી સ્થિતિમાં જારી કરવામાં આવે છે જ્યારે પરિસ્થિતિ સંપૂર્ણપણે સામાન્ય થઈ જાય છે અને ક્યાંય જવાનું જોખમ રહેતું નથી. જો જોવામાં આવે તો, જ્યારે લોકોને ગરમીથી રાહત મળે છે ત્યારે તે ચેતવણી કરતાં રાહતનો શ્વાસ છે. આ ચેતવણીમાં, અન્ય ચેતવણીઓની તુલનામાં કોઈ કાર્યવાહી કરવાની જરૂર નથી.