અમેરિકાની હ્યુસ્ટન યુનિવર્સિટીમાં હિન્દુ ધર્મ પર ભણાવવામાં આવી રહેલા એક કોર્ષને લઈને મોટો વિવાદ ઉભો થયો છે. ભારતીય-અમેરિકન વિદ્યાર્થી અને કાર્યકર્તા વસંત ભટ્ટે યુનિવર્સિટી પર હિન્દુ ધર્મને ખોટી રીતે રજૂ કરવાનો આરોપ લગાવ્યો છે. તેમણે અભ્યાસક્રમને હિન્દુ વિરોધી ગણાવ્યો છે અને કહ્યું છે કે તે ભારતના રાજકીય પરિદ્રશ્યને વિકૃત કરે છે.જણાવી દઈએ કે વસંત ભટ્ટ યુનિવર્સિટીમાં રાજકીય વિજ્ઞાનના વિદ્યાર્થી છે. તેમણે આર્ટ્સ એન્ડ સોશિયલ સાયન્સની કોલેજના ડીન સમક્ષ ફરિયાદ નોંધાવી. તેમનું કહેવું છે કે પ્રોફેસર એરોન માઈકલ ઉલેરી દ્વારા શીખવવામાં આવતો "લિવ્ડ હિન્દુઈઝમ" નામનો અભ્યાસક્રમ હિન્દુ ધર્મને પ્રાચીન જીવંત પરંપરાને બદલે રાજકીય સાધન તરીકે રજૂ કરે છે.

હિન્દુ ધર્મનો ઉપયોગ

એક અહેવાલ મુજબ, ભટ્ટના મતે, આ કોર્ષમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે હિન્દુ રાષ્ટ્રવાદીઓ દ્વારા લઘુમતીઓને દબાવવા માટે હિન્દુ ધર્મનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. તેમાં એવો પણ દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે 'હિન્દુ' શબ્દ તાજેતરમાં અસ્તિત્વમાં આવ્યો છે અને તેનો ઉપયોગ રાજકીય હેતુઓ માટે થાય છે, ખાસ કરીને હિન્દુત્વના સંદર્ભમાં.

ઓનલાઈન કોર્ષમાં હિંદુ ધર્મને ઇસ્લામને દબાવવાના સાધન તરીકે બતાવ્યો

આ કોર્સ ઓનલાઈન ઓફર કરવામાં આવે છે, જેમાં પ્રોફેસર ઉલેરીના સાપ્તાહિક વિડીયો લેક્ચર્સ હોય છે. ભટ્ટે કોર્ષમાંથી એવા અવતરણો શેર કર્યા, જેમાં હિન્દુત્વને હિન્દુ રાષ્ટ્રવાદીઓ દ્વારા અન્ય ધર્મો, ખાસ કરીને ઇસ્લામને દબાવવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતા સાધન તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યું છે. ભટ્ટ કહે છે કે આ અભ્યાસક્રમ હિન્દુ ધર્મ સામે પૂર્વગ્રહને પ્રોત્સાહન આપી રહ્યો છે અને તેને ખોટી રીતે રજૂ કરી રહ્યો છે, જેનાથી હિન્દુ ધર્મની છબી ખરાબ થઈ રહી છે.

યુનિવર્સિટીનો પ્રતિભાવ શું છે

હ્યુસ્ટન યુનિવર્સિટીએ વસંત ભટ્ટ દ્વારા ઉઠાવવામાં આવેલી ચિંતાઓને સ્વીકારી છે. અભ્યાસક્રમની સમીક્ષા કરવાની પ્રક્રિયા શરૂ થઈ ગઈ છે. યુનિવર્સિટીના અધિકારીઓએ કહ્યું કે તેઓ ખાતરી કરશે કે બધા દ્રષ્ટિકોણ યોગ્ય રીતે રજૂ થાય.

અમેરિકાના ધાર્મિક સ્વતંત્રતા અહેવાલ પર ભારતનો પ્રતિભાવ

ભારતે યુએસ કમિશન ઓન ઇન્ટરનેશનલ રિલિજિયસ ફ્રીડમના રિપોર્ટને ફગાવી દેતા આ વિવાદ સામે આવ્યો છે. આ રિપોર્ટમાં, ભારત પર ધાર્મિક સ્વતંત્રતાનું રક્ષણ કરવામાં નિષ્ફળ રહેવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો. ભારતીય વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા રણધીર જયસ્વાલે જણાવ્યું હતું કે, "અમે યુએસ કમિશન ઓન ઇન્ટરનેશનલ રિલિજિયસ ફ્રીડમ 2025 રિપોર્ટ જોયો છે, જે ફરી એકવાર પક્ષપાતી અને રાજકીય રીતે પ્રેરિત મૂલ્યાંકન રજૂ કરે છે. આ એક જાણી જોઈને રચાયેલ એજન્ડા છે જે ભારતના જીવંત બહુસાંસ્કૃતિક સમાજને ખોટી રીતે રજૂ કરે છે.

આ બાબત શા માટે મહત્વપૂર્ણ

આ વિવાદ ધર્મ અને રાજકારણ વચ્ચેની જટિલતા પર પ્રકાશ પાડે છે, ખાસ કરીને જ્યારે હિન્દુ ધર્મના શૈક્ષણિક અભ્યાસની વાત આવે છે. યુનિવર્સિટીઓનું કર્તવ્ય છે કે તેઓ વિવેચનાત્મક વિચારસરણી અને ચર્ચાને પ્રોત્સાહન આપે, પરંતુ એ પણ જરૂરી છે કે ધાર્મિક અભ્યાસના અભ્યાસક્રમો કોઈપણ પ્રકારના પૂર્વગ્રહ અથવા ભેદભાવને પ્રોત્સાહન ન આપે.

અમેરિકા-ભારત સંબંધો પર સંભવિત અસર

હ્યુસ્ટન યુનિવર્સિટીમાં હિન્દુ ધર્મ પરનો આ વિવાદ અમેરિકા અને ભારત વચ્ચે ધાર્મિક સ્વતંત્રતા અને રાજકીય પક્ષપાતના મુદ્દાઓને વધુ જટિલ બનાવી શકે છે. આ ખાસ કરીને ત્યારે મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે જ્યારે આ વિવાદ વૈશ્વિક ધ્યાન આકર્ષિત કરે છે, અને બંને દેશો વચ્ચેના રાજદ્વારી સંબંધોને અસર કરી શકે છે.