વિચારો કે તમારી આસપાસ ન તો તમારી માતા છે, ન બહેન છે, ન પુત્રી છે, ન પત્ની છે. તમે એવું વિચારીને ઑફિસે નીકળી જાઓ કે બધા ક્યાંક ગયા હશે. પણ આ શું છે? તમે ઓફિસ પહોંચો, તમારી સાથે એક પણ મહિલા કર્મચારી કામ કરતી નથી. થોડા સમય પછી, એક પુરુષ એન્કર ટીવી પર આવે છે અને સમાચાર વાંચે છે કે બધી સ્ત્રીઓ અચાનક રજા પર ગઈ છે.

આ માત્ર એક કલ્પના છે. પરંતુ વિચારો કે જો કોઈ દિવસ ખરેખર એવું બને કે બધી સ્ત્રીઓ રજા પર જાય તો શું થશે?

થોડા વર્ષો પહેલા અમેરિકામાં પણ આવું જ એક અભિયાન ચાલ્યું હતું. અમેરિકાની તમામ મહિલાઓએ એક દિવસની રજા પર જવાનું નક્કી કર્યું હતું. તેણે નક્કી કર્યું કે તે ન તો કોઈ કામ કરશે અને ન તો કંઈ ખરીદશે. તેમણે આ 8 માર્ચ 2017 એટલે કે આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસ પર કર્યું હતું. આ કરવા પાછળનો હેતુ એ હતો કે વિશ્વએ પણ મહિલાઓના યોગદાન પર ધ્યાન આપવું જોઈએ.

 ધારો કે આજે દિવસે દેશની તમામ મહિલાઓ રજા પર જાય અથવા ક્યાંક ગાયબ થઈ જાય તો શું થશે? તમે તેના પર વિશ્વાસ નહીં કરો, પરંતુ તમારી સાથે એવી વસ્તુઓ થશે જેની તમે ક્યારેય કલ્પના પણ નહીં કરી હોય. તેથી, કેટલાક આંકડાઓની મદદથી, અમે સમજવાનો પ્રયાસ કર્યો છે કે જો મહિલાઓ ન હોત તો શું થશે?

- વસ્તીમાં: આંકડા મંત્રાલયના રિપોર્ટ અનુસાર, 2021 સુધીમાં દેશની વસ્તી લગભગ 136 કરોડ હોવાનો અંદાજ છે. તેમાંથી 48.6% મહિલાઓ છે. હવે દેશમાં મહિલાઓની વસ્તી વૃદ્ધિ દર પુરુષો કરતાં વધુ છે. 2021 માં, સ્ત્રીઓની વસ્તીનો વિકાસ દર 1.10% હતો, જ્યારે પુરુષોનો વિકાસ દર 1.07% હતો.

- શિક્ષણમાં: રિપોર્ટ અનુસાર, 1951માં પુરૂષ સાક્ષરતા દર 27.2% હતો, જે 2017 સુધીમાં વધીને 84.7% થઈ ગયો. તે જ સમયે, 1951માં મહિલાઓનો સાક્ષરતા દર 8.9% હતો, જે 2017 સુધીમાં વધીને 70.3% થઈ ગયો છે. રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે 2011ની સરખામણીમાં 2017માં મહિલાઓનો સાક્ષરતા દર 8.8% વધ્યો છે.

- રોજગારમાંઃ અહીં મહિલાઓની સ્થિતિ ખરાબ છે. વર્લ્ડ બેંકના રિપોર્ટ અનુસાર, 2019માં ભારતમાં શ્રમ દળમાં મહિલાઓનો હિસ્સો 21%થી ઓછો હતો. એટલે કે, 79% એવી મહિલાઓ હતી જેઓ રોજગાર માટે લાયક હતી, પરંતુ કામ શોધી રહી ન હતી. આંકડા મંત્રાલયનો રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે દેશમાં 35% મહિલાઓ છે જે ઘરોમાં મદદગાર તરીકે કામ કરે છે, જ્યારે આવા કામ કરનારા પુરુષોની સંખ્યા 9% કરતા ઓછી છે.

- રાજનીતિમાંઃ લોકસભામાં 15%થી ઓછી અને રાજ્યસભામાં 14% મહિલા સાંસદો છે. આંકડા મંત્રાલયના રિપોર્ટ અનુસાર, હાલમાં દેશના તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની વિધાનસભાઓમાં માત્ર 9% ધારાસભ્યો જ મહિલાઓ છે. મિઝોરમમાં 26% મહિલા ધારાસભ્યો છે. જ્યારે પશ્ચિમ બંગાળમાં 14% મહિલા ધારાસભ્યો છે.

- અદાલતોમાં: સુપ્રીમ કોર્ટની વેબસાઈટ મુજબ, મુખ્ય ન્યાયાધીશ સહિત કુલ 31 જજ છે. અહીં માત્ર બે મહિલા જજ છે - જસ્ટિસ હિમા કોહલી અને જસ્ટિસ બેલા ત્રિવેદી. દેશભરની હાઈકોર્ટમાં મહિલા ન્યાયાધીશોની સંખ્યા ઘણી ઓછી છે. તેલંગાણા અને સિક્કિમ હાઈકોર્ટ જ એવી છે જ્યાં 30% થી વધુ મહિલા ન્યાયાધીશો છે. મણિપુર, મેઘાલય, પટના, ત્રિપુરા અને ઉત્તરાખંડ હાઈકોર્ટમાં એક પણ મહિલા જજ નથી. દેશભરની અદાલતોમાં મહિલા વકીલોની સંખ્યા માત્ર 15% છે. 
- 
   સેનામાંઃ ઓગસ્ટ 2023માં રક્ષા મંત્રાલય દ્વારા આપવામાં આવેલી માહિતી અનુસાર ત્રણેય સેનામાં મહિલા અધિકારીઓની સંખ્યા ઘણી ઓછી છે. જોકે, મેડિકલ અને ડેન્ટલ શાખાઓમાં તેમની સંખ્યા થોડી વધારે છે. ત્રણેય સેનાઓમાં 11,414 મહિલાઓ છે. જેમાંથી 7,054 મહિલા આર્મી કર્મચારીઓ છે. જ્યારે એરફોર્સમાં 2,513 મહિલાઓ અને નેવીમાં 1,847 મહિલાઓ છે.

- પોલીસ અને અર્ધલશ્કરી દળોમાં: બ્યુરો ઓફ પોલીસ રિસર્ચ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ ના ડેટા અનુસાર, 1 જાન્યુઆરી, 2022 સુધીમાં, દેશભરમાં મહિલા પોલીસ કર્મચારીઓની સંખ્યા 11.75% હતી.  6 ફેબ્રુઆરી 2024 ના રોજ, સરકારે લોકસભામાં કહ્યું હતું કે પાંચ કેન્દ્રીય દળો અને આસામ રાઇફલ્સમાં 41,605 મહિલાઓ છે.

થોડા દિવસો પહેલા સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાનો રિપોર્ટ આવ્યો હતો. આ રિપોર્ટમાં એવો અંદાજ લગાવવામાં આવ્યો હતો કે દેશમાં મહિલાઓ દરરોજ 7.2 કલાક કામ કરે છે, જેના માટે તેમને કોઈ પગાર મળતો નથી. આ રિપોર્ટમાં અંદાજ લગાવવામાં આવ્યો હતો કે મહિલાઓ દરરોજ મફતમાં જેટલું કામ કરે છે, જો તેઓ તેના માટે ચૂકવણી કરવામાં આવી હતી, જો પગાર આપવામાં આવે તો તે એક વર્ષમાં 22.7 લાખ કરોડ રૂપિયા થશે. આ રકમ ભારતના જીડીપીના 7.5 ટકા જેટલી છે.

આ સિવાય ઈન્ટરનેશનલ લેબર ઓર્ગેનાઈઝેશન (આઈએલઓ)નો 2022નો રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે વિશ્વના 64 દેશોમાં મહિલાઓ દરરોજ 1,640 કલાક પગાર વગર કામ કરે છે. તેઓ જે કામ કરે છે તે 11 ટ્રિલિયન ડોલર એટલે કે વિશ્વના જીડીપીના 9 ટકા જેટલું છે.

અગાઉ 2010માં વિશ્વ બેંકે બ્રાઝિલમાં એક અભ્યાસ કર્યો હતો. આ અભ્યાસમાં સામે આવ્યું છે કે જો મહિલાઓ પુરૂષો કરતાં વધુ કમાય છે, તો તેઓ તે પૈસાને એવી જગ્યાએ ખર્ચવાનું પસંદ કરે છે, જે ખરેખર ફરક પાડે છે. અભ્યાસમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે મહિલાઓ આ કમાણી બાળકોના શિક્ષણ અને સ્વાસ્થ્ય પર ખર્ચ કરવાનું પસંદ કરશે. જો આ બધી મહિલાઓ એક દિવસ માટે રજા પર જાય તો સમગ્ર વ્યવસ્થા જ ખોરવાઈ જાય.