યુએસ પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ, જેમણે તેમના વિજય પછી તરત જ વિશ્વભરમાં ટેરિફ યુદ્ધ શરૂ કર્યું હતું, તેમણે હવે પોતાનું ધ્યાન યુએસ ડોલર પર કેન્દ્રિત કર્યું છે. તેમનું માનવું છે કે અમેરિકાના ઉત્પાદન સંકટ માટે મજબૂત ડોલર જવાબદાર છે. હવે તે તેને સુધારવા માંગે છે.ટ્રમ્પ પોતે જ ઇચ્છે છે કે ડોલર નબળો પડે. યુએસ મૂડી બજારોની મજબૂતાઈએ ડોલરને રોકાણકારો માટે સલામત વિકલ્પ બનાવ્યો છે. આ આશ્ચર્યજનક નથી, કારણ કે વિશ્વની સેન્ટ્રલ બેંક અનામતમાં ડોલરનો હિસ્સો 59% છે. એટલું જ નહીં, વૈશ્વિક વેપારનો લગભગ અડધો ભાગ યુએસ ડોલર દ્વારા થાય છે.

આ વર્ષે ડોલર ઇન્ડેક્સ 5.7% ઘટ્યો

જાન્યુઆરીના મધ્યમાં, બ્લૂમબર્ગ ડોલર ઇન્ડેક્સ ૧૦૯.૯૬ ની બહુ-વર્ષીય ટોચે પહોંચ્યો. જાન્યુઆરીથી, ડોલર ઇન્ડેક્સ 5.7% ઘટીને 103.72 પર આવી ગયો છે. આના કારણો શોધવા બહુ મુશ્કેલ નથી. ટ્રમ્પની ટેરિફ જાહેરાતોથી યુએસ ગ્રાહક ખર્ચને નોંધપાત્ર નુકસાન થયું છે. ત્યાંની અર્થવ્યવસ્થા ધીમી પડી ગઈ છે અને મંદીના વાદળો ઘેરાઈ રહ્યા છે. શ્રમ બજાર પણ નોંધપાત્ર રીતે બગડ્યું છે. હવે બજારોને અપેક્ષા છે કે ફેડરલ રિઝર્વ ટૂંક સમયમાં વ્યાજ દરમાં ઘટાડો કરશે.

યુએસ ટ્રેઝરી બોન્ડ્સ આકર્ષક નહીં બને

ટ્રમ્પ લાંબા સમયથી યુએસ મેન્યુફેક્ચરિંગને વેગ આપવા માટે ઊંચા ટેરિફ તેમજ નબળા ડોલરની માંગ કરી રહ્યા છે. વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ જે.ડી. વાન્સ દલીલ કરે છે કે મજબૂત ડોલર અમેરિકન ઉત્પાદકો પર કર જેવો છે. વરિષ્ઠ યુએસ અધિકારીઓ વિદેશી ખેલાડીઓ દ્વારા યુએસ સંપત્તિ ખરીદી પર ટેરિફ લાદવાની વાત કરી રહ્યા છે, જેમાં લોકપ્રિય ટ્રેઝરી બોન્ડનો પણ સમાવેશ થાય છે. તેમનો દલીલ છે કે આનાથી યુએસ ટ્રેઝરી બોન્ડ્સ આકર્ષક નહીં બને અને ડોલર નબળો પડશે.

'માર-એ-લાગો કરાર' પર પણ વિચારણા

એટલું જ નહીં 1985ના 'પ્લાઝા કરાર'ની જેમ, 'માર-એ-લાગો કરાર' પર પણ વિચારણા કરવામાં આવી રહી છે. સપ્ટેમ્બર ૧૯૮૫માં, અમેરિકા, બ્રિટન, ફ્રાન્સ, જાપાન અને પશ્ચિમ જર્મનીના અધિકારીઓ ન્યૂયોર્કમાં મળ્યા હતા અને પાંચ વર્ષમાં ડોલરના મૂલ્યમાં ૫૦%નો વધારો થયા પછી બિન-યુએસ ડોલર ચલણોના મૂલ્યનું સમાધાન કરવા સંમત થયા હતા. આના કારણે, ડોલર ટૂંક સમયમાં જ ભારે ઘટ્યો.

અત્યારનો માહોલ પડકારજનક

ટેરિફ લાદવાની તેમની એકપક્ષીય વ્યૂહરચનાથી, ટ્રમ્પે તેમના સાથીઓ સાથે સહયોગની કોઈપણ તકને અવરોધિત કરી છે. સાથી પક્ષો ૧૯૮૫ની જેમ સાથે મળીને કટોકટીનો સામનો કરવાની સ્થિતિમાં નથી.નબળા ડોલરથી ભારતને ફાયદો થશે

ઉભરતા બજારોને નબળા ડોલરથી ફાયદો

આજે ચીન પણ આ સમીકરણમાં સામેલ છે. ચીન તેના ચલણને મજબૂત થવા દેશે નહીં અને તેની નિકાસને નુકસાન પહોંચાડશે નહીં. ભારત જેવા ઉભરતા બજારોને નબળા ડોલરનો ફાયદો થાય છે, કારણ કે તેમની આયાત સસ્તી થાય છે અને મૂડી પ્રવાહ વધે છે. પરંતુ તેમની પાસે ટ્રમ્પને મદદ કરવાની શક્તિ નથી. નિષ્ણાતો ચેતવણી આપે છે કે ડોલરને નબળો પાડવા માટે કોઈપણ કૃત્રિમ પગલું મોંઘુ અને અસ્થિર બનશે.