જસ્ટિસ ભૂષણ રામકૃષ્ણ ગવઈએ આજે ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ (સીજેઆઈ) તરીકે કાર્યભાર સંભાળ્યો. રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ તેમને શપથ લેવડાવ્યા. રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં રાષ્ટ્રપતિ તેમજ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી, ઉપરાષ્ટ્રપતિ જગદીપ ધનખર, ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદ અને અન્ય મહાનુભાવોએ તેમણે શુભેચ્છા પાઠવી. જસ્ટિસ ગવઈએ ગઈકાલે નિવૃત્ત થયેલા જસ્ટિસ સંજીવ ખન્નાનું સ્થાન લીધું. અગાઉ ગયા મહિનાની 30મી તારીખે, કાયદા મંત્રાલયે ભારતના 52મા મુખ્ય ન્યાયાધીશ તરીકે જસ્ટિસ ગવઈની નિમણૂક અંગે એક જાહેરનામું બહાર પાડ્યું હતું. 16 એપ્રિલના રોજ, સીજેઆઈ ખન્નાએ કેન્દ્ર સરકારને તેમના નામની ભલામણ કરી.

પરંપરા મુજબ, વર્તમાન સીજેઆઈ સૌથી વરિષ્ઠ ન્યાયાધીશને તેમના અનુગામી તરીકે ભલામણ કરે છે. જસ્ટિસ ગવઈ વરિષ્ઠતાના ક્રમમાં સૌથી ઉપર હતા, જેના કારણે તેમના નામની ભલામણ કરવામાં આવી હતી. કાયદા મંત્રાલયે સીજેઆઈ જસ્ટિસ ખન્નાને તેમના અનુગામીનું નામ આપવા માટે સત્તાવાર અપીલ કરી હતી.

370 રદ કરવાના કેન્દ્રના નિર્ણયને સમર્થન આપ્યું હતું

16 માર્ચ, 1985 ના રોજ પ્રેક્ટિસ શરૂ કરનારા જસ્ટિસ ભૂષણ રામકૃષ્ણ ગવઈએ નાગપુર મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન, અમરાવતી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન અને અમરાવતી યુનિવર્સિટી માટે સ્ટેન્ડિંગ કાઉન્સેલ તરીકે સેવા આપી છે. તેમણે ઓગસ્ટ 1992 થી જુલાઈ 1993 સુધી બોમ્બે હાઈકોર્ટની નાગપુર બેન્ચમાં સહાયક સરકારી વકીલ અને વધારાના સરકારી વકીલ તરીકે સેવા આપી હતી. 17 જાન્યુઆરી, 2000 ના રોજ, તેમને નાગપુર બેન્ચ માટે સરકારી વકીલ અને સરકારી વકીલ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. તેઓ 14 નવેમ્બર, ૨૦૦૩ રોજ બોમ્બે હાઈકોર્ટના વધારાના ન્યાયાધીશ બન્યા અને 12 નવેમ્બર, 2005ના રોજ કાયમી ન્યાયાધીશ તરીકે નિયુક્ત થયા. 24 મે, 2019ના રોજ, તેમને સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા. જસ્ટિસ ગવઈ સુપ્રીમ કોર્ટની અનેક બંધારણીય બેન્ચના ભાગ હતા જેમના નિર્ણયોનો નોંધપાત્ર પ્રભાવ પડ્યો. ડિસેમ્બર 2023 માં, તેમણે પાંચ ન્યાયાધીશોની બંધારણીય બેંચનું નેતૃત્વ કર્યું હતું જેણે સર્વાનુમતે જમ્મુ અને કાશ્મીરને વિશેષ દરજ્જો આપતી કલમ 370 રદ કરવાના કેન્દ્રના નિર્ણયને સમર્થન આપ્યું હતું.

બિહાર અને કેરળના ભૂતપૂર્વ રાજ્યપાલ હતા

જસ્ટિસ ગવઈનો જન્મ 24 નવેમ્બર 1960 ના રોજ મહારાષ્ટ્રના અમરાવતીમાં થયો હતો. જસ્ટિસ ગવઈના પિતા, સ્વર્ગસ્થ આરએસ ગવઈ પણ એક પ્રખ્યાત સામાજિક કાર્યકર અને બિહાર અને કેરળના ભૂતપૂર્વ રાજ્યપાલ હતા. જસ્ટિસ ગવઈ દેશના બીજા મુખ્ય ન્યાયાધીશ હશે જે અનુસૂચિત જાતિના હશે. તેમના પહેલા જસ્ટિસ કેજી બાલકૃષ્ણને 2010 માં આ સિદ્ધિ મેળવી હતી.

ઘણા કેસોમાં ઐતિહાસિક ચુકાદા આપ્યા છે

જસ્ટિસ બીઆર ગવઈએ ઘણા કેસોમાં ઐતિહાસિક ચુકાદા આપ્યા છે. જેમાં 1. રાજીવ ગાંધી હત્યા કેસ (2022) - જસ્ટિસ ગવઈની આગેવાની હેઠળની બેન્ચે 30 વર્ષથી વધુ સમયથી જેલમાં રહેલા દોષિતોની મુક્તિને મંજૂરી આપી હતી અને કહ્યું હતું કે રાજ્યપાલે તમિલનાડુ સરકારની ભલામણ પર કોઈ કાર્યવાહી કરી નથી. 2. વાણીયાર રિઝર્વેશન (2022) - તમિલનાડુ સરકારના વાણિયાર સમુદાયને વિશેષ અનામત આપવાના નિર્ણયને સુપ્રીમ કોર્ટે ગેરબંધારણીય જાહેર કર્યો હતો કારણ કે તે અન્ય પછાત વર્ગો સાથે ભેદભાવપૂર્ણ હતો. 3. નોટબંધી (2023) - ન્યાયાધીશ ગવઈએ 2016 ની નોટબંધીની યોજનાને 4:1 બહુમતીથી સમર્થન આપ્યું અને કહ્યું કે આ નિર્ણય કેન્દ્ર સરકાર અને ભારતીય રિઝર્વ બેંક વચ્ચેના પરામર્શ પછી લેવામાં આવ્યો હતો અને તે ‘પ્રમાણસરતાની કસોટી’ પર પૂર્ણ થયો હતો. 4. ઇડી ડિરેક્ટરનો કાર્યકાળ (2023) - જુલાઈ 2023 માં, જસ્ટિસ ગવઈની આગેવાની હેઠળની બેન્ચે એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટના ડિરેક્ટર સંજય કુમાર મિશ્રાના કાર્યકાળના વિસ્તરણને ગેરકાયદેસર જાહેર કર્યું હતું અને તેમને 31 જુલાઈ, 2023 સુધીમાં પદ છોડવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. 5. બુલડોઝર એક્શન (2024) - 2024 માં, ન્યાયાધીશ ગવઈ અને કેવી વિશ્વનાથનની બેન્ચે કહ્યું કે ફક્ત આરોપી અથવા દોષિત ઠેરવવાના આધારે કોઈની મિલકત તોડી પાડવી ગેરબંધારણીય છે. કાનૂની પ્રક્રિયા વિના કાર્યવાહી કરી શકાતી નથી, જો આવું થશે તો સંબંધિત અધિકારી જવાબદાર રહેશે.

પહેલા બૌદ્ધ અને બીજા દલિત સીજેઆઈ

જસ્ટિસ બી. આર. ગવઈ દેશના પહેલા બૌદ્ધ અને બીજા દલિત મુખ્ય ન્યાયાધીશ બન્યા. રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં એક સંક્ષિપ્ત સમારોહમાં રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ જસ્ટિસ ગવઈને પદના શપથ લેવડાવ્યા. તેમણે હિન્દીમાં શપથ લીધા. તેઓ ન્યાયાધીશ સંજીવ ખન્નાનું સ્થાન લેશે, જેઓ ગઈકાલે 65 વર્ષની વયે નિવૃત્ત થયા. ન્યાયાધીશ ગવઈને 24 મે, 2019 ના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશ તરીકે બઢતી આપવામાં આવી હતી. તેમનો કાર્યકાળ છ મહિનાથી વધુ ચાલશે અને તેઓ 23 નવેમ્બર સુધી પદ પર રહેશે.