સેટેલાઇટ ડેટા વિશ્લેષણ અને અન્ય પરિમાણોના આધારે, સંશોધકોએ સૂચવ્યું કે ગુજરાતમાં એલડબ્લ્યુબીનો વિસ્તાર 1990 માં 308 ચોરસ કિમી હતો, જે વધીને 885 ચોરસ કિમી થયો, જે 187 ટકાનો વધારો દર્શાવે છે. આઇઆઇટી-આર અને જર્મનીની બ્રાઉનશ્વેઇગની ટેકનિકલ યુનિવર્સિટીના પૂજા સિંહ, તાન્યા નેમા, બસંત યાદવ, અભય રાજ અને ઇલ્હાન ઓઝજેન દ્વારા લખાયેલ 'સામાજિક-આર્થિક અને પર્યાવરણીય ફેરફારોના આંતરસંબંધો અને ભારતની જળ પ્રણાલીઓ પર તેમની અસરનું અન્વેષણ' નામનો અભ્યાસ, એલ્સેવિયર જર્નલ એન્વાયર્નમેન્ટલ એન્ડ સસ્ટેનેબિલિટી ઇન્ડિકેટર્સમાં પ્રિપ્રિન્ટ છે.

આ અભ્યાસમાં ભારતના ચાર પ્રદેશોમાં ચાર મુખ્ય રાજ્યોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો - ઉત્તરમાં પંજાબ, પશ્ચિમમાં ગુજરાત, દક્ષિણમાં કેરળ અને પૂર્વમાં પશ્ચિમ બંગાળ. અભ્યાસ મુજબ, ચાર રાજ્યોમાં ગુજરાતમાં એલડબ્લ્યુબીમાં સૌથી વધુ વધારો નોંધાયો છે.આ અભ્યાસમાં સામાજિક, આર્થિક અને હવામાનશાસ્ત્રીય ડેટા અને એલડબ્લ્યુબી પર તેમની અસર જેવા પરિમાણો માટે ત્રણ દાયકાનો ડેટા એકત્રિત કરવામાં આવ્યો હતો.

અભ્યાસ મુજબ, પંજાબમાં એલડબ્લ્યુબી ત્રણ દાયકામાં 21.2 ચોરસ કિમીથી 30.9 ચોરસ કિમી સુધી વધઘટ થયું, જ્યારે પશ્ચિમ બંગાળમાં આ હદ 557.3 ચોરસ કિમીથી 459.8 ચોરસ કિમી સુધી હતી. કેરળમાં એલડબ્લ્યુબી વિસ્તાર ત્રણ દાયકામાં 44.5 ચોરસ કિમીથી વધીને 72.3 ચોરસ કિમી થયો છે, જે ગુજરાત પછી ચાર રાજ્યોમાં બીજા ક્રમનો સૌથી વધુ વિસ્તાર છે.

વધુ મહત્ત્વની વાત એ છે કે, અભ્યાસ દર્શાવે છે કે એલડબ્લ્યુબી વલણ કુલ પાણીના એકંદર હકારાત્મક વલણને આભારી હોઈ શકે છે - જે ત્રણ દાયકામાં 27,225.3 ચોરસ કિમીથી વધીને 36,231 ચોરસ કિમી થયું છે. અભ્યાસ દર્શાવે છે કે એકંદરે, કુલ પાણી ભરાયેલા વિસ્તારમાં રાજ્યોમાં વિવિધ વલણો જોવા મળ્યા, જેમાં ગુજરાતમાં સૌથી વધુ હકારાત્મક વૃદ્ધિ જોવા મળી અને પંજાબમાં એલડબ્લ્યુબીની સંખ્યામાં સતત વધારો થવા છતાં સૌથી વધુ ઘટાડો જોવા મળ્યો.

અમદાવાદ સ્થિત જળ સંસાધન નિષ્ણાતે જણાવ્યું હતું કે વિવિધ વિસ્તારોમાં નર્મદા જળ યોજના જે અગાઉ યોજનાનો ભાગ ન હતી તે આ ઘટના માટે સૌથી મોટું પરિબળ માનવામાં આવે છે, જ્યાં પાણી હવે કચ્છ સુધી પહોંચી રહ્યું છે. વધુમાં, ખાસ કરીને સૌરાષ્ટ્ર ક્ષેત્રમાં સતત ઝુંબેશના પરિણામો ચેકડેમ અને નાના જળાશયોમાં વધારો થવાના સ્વરૂપમાં મળ્યા છે.

સંશોધકોએ ત્રણ દાયકામાં કુલ સપાટી વિસ્તારમાં રાજ્યના પાણીના હિસ્સામાં લગભગ 3.7 ટકાનો વધારો દર્શાવ્યો હતો. અન્ય ત્રણ રાજ્યોમાં આટલો નોંધપાત્ર વધારો થયો નથી. ગુજરાતમાં પાણીના ક્ષેત્રમાં 3.7 ટકાનો વધારો થયો છે, બિલ્ટ-અપ વિસ્તારમાં 0.93 ટકાનો વધારો થયો છે અને પડતર જમીનમાં 2.75 ટકાનો ઘટાડો થયો છે, જ્યારે ખેતીલાયક જમીનમાં ૦.૧૮ ટકાનો વધારો થયો છે.

સંશોધકોએ જણાવ્યું હતું કે અભ્યાસ કરાયેલા રાજ્યોમાં એલયુએલસી ફેરફારો સુસંગત હતા, જેમાં બિલ્ટ-અપ વિસ્તારો વિસ્તરી રહ્યા છે, પડતર જમીનો સંકોચાઈ રહી છે અને કૃષિ અને ગીચ વનસ્પતિવાળા વિસ્તારોમાં મિશ્ર પેટર્ન જોવા મળી રહી છે. ઉલ્લેખનીય છે કે 2024 માં, રાજ્ય સરકારે જળ સંસાધનો પરના એક અહેવાલમાં ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે ગુજરાતમાં ઉપલબ્ધ પાણી 55,608 મિલિયન ક્યુબિક મીટર (એમસીએમ) છે, જેમાંથી 38,100 એમસીએમ (68.5 ટકા) સપાટીનું પાણી છે અને બાકીનું ભૂગર્ભજળ છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે 80 ટકા સપાટીનું પાણી દક્ષિણ અને મધ્ય ગુજરાતના પ્રદેશોમાં આવેલું છે.