બાંગ્લાદેશના નેશનલ બોર્ડ ઓફ રેવન્યુ (એનબીઆર) એ તાત્કાલિક અસરથી ભારતમાંથી દોરાની આયાત પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. આ નિર્ણય હેઠળ, બેનાપોલ, ભોમારા, સોનામસ્જીદ, બાંગ્લાબંધા અને બુરીમારી જેવા મુખ્ય બંદરો દ્વારા દોરાની આયાતને હવે મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં. બાંગ્લાદેશ ટેક્સટાઇલ મિલ્સ એસોસિએશન (બીટીએએમ) ની ફરિયાદો બાદ આ પગલું લેવામાં આવ્યું છે, જેમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે ભારતમાંથી સસ્તા સુતર દોરાની આયાત સ્થાનિક કાપડ ઉદ્યોગને ભારે નુકસાન પહોંચાડી રહી છે.

બીટીએમએ કહે છે કે ભારતમાંથી જમીન માર્ગે આયાત કરાયેલા સુતરની કિંમત દરિયાઈ માર્ગે આવતા દોરા કરતાં ઘણી ઓછી છે, જેના કારણે સ્થાનિક મિલોને સ્પર્ધાત્મક ગેરલાભનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. ઉદાહરણ તરીકે, ૩૦ સિંગલ સુતરનો ભાવ બાંગ્લાદેશમાં પ્રતિ કિલો ૩.૪૦ ડોલર છે, જ્યારે ભારતમાં તે ૨.૯૦ ડોલર અને વિયેતનામમાં ૨.૯૬ ડોલર પ્રતિ કિલો છે. વધુમાં, બીટીએમએએ આરોપ લગાવ્યો હતો કે જમીન બંદરો પર પર્યાપ્ત માળખાગત સુવિધાઓ અને ચેકિંગ સુવિધાઓનો અભાવ આયાતકારો ખોટી ઘોષણા દ્વારા કરચોરી કરી રહ્યા છે.

જોકે, બાંગ્લાદેશી કપડા નિકાસકારોએ આ નિર્ણયને "આત્મઘાતી" ગણાવ્યો છે. બાંગ્લાદેશ નીટવેર મેન્યુફેક્ચરર્સ એન્ડ એક્સપોર્ટર્સ એસોસિએશનના પ્રમુખ મોહમ્મદ હાતેમે જણાવ્યું હતું કે આ પગલાથી તૈયાર કપડા નિકાસકારો માટે ખર્ચ વધશે અને નાના-મધ્યમ ઉદ્યોગો માટે બજારમાં સ્પર્ધા કરવાનું વધુ મુશ્કેલ બનશે. બાંગ્લાદેશનો ગાર્મેન્ટ ઉદ્યોગ દેશના અર્થતંત્રનો આધારસ્તંભ છે. તે ભારતમાંથી થતી લગભગ 95% સુતર આયાત પર આધારિત છે. બાંગ્લાદેશે ૨૦૨૪માં ૧.૨૫ મિલિયન મેટ્રિક ટન સુતર ની આયાત કરી હતી, જે ૨૦૨૩ કરતાં ૩૧.૫% વધુ છે.

આ નિર્ણય ભારત-બાંગ્લાદેશ વેપાર સંબંધોમાં તાજેતરના તણાવની શ્રેણીમાં નવીનતમ છે. તાજેતરમાં, ભારતે બાંગ્લાદેશ દ્વારા ત્રીજા દેશોમાં માલની નિકાસ માટે તેના લેન્ડ કસ્ટમ સ્ટેશનો દ્વારા ટ્રાન્સશિપમેન્ટ સુવિધા રદ કરી હતી. ભારતના વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા રણધીર જયસ્વાલે જણાવ્યું હતું કે આ સુવિધા ભારતીય એરપોર્ટ અને બંદરો પર ભીડ વધારી રહી છે, જેના કારણે ભારતના પોતાના નિકાસ માટે વિલંબ અને ખર્ચમાં વધારો થઈ રહ્યો છે.

વધુમાં, બાંગ્લાદેશની વચગાળાની સરકારના મુખ્ય સલાહકાર મુહમ્મદ યુનુસના તાજેતરના નિવેદનોએ બંને દેશો વચ્ચે રાજદ્વારી તણાવ વધાર્યો. યુનુસે ભારતના ઉત્તરપૂર્વીય રાજ્યોને "ભૂપ્રદેશથી ઘેરાયેલો" પ્રદેશ ગણાવ્યો અને ચીનને આ ક્ષેત્રમાં તેની આર્થિક હાજરી વધારવા આમંત્રણ આપ્યું. ભારત અને બાંગ્લાદેશ વચ્ચેના વ્યાપારિક સંબંધો દક્ષિણ એશિયામાં સૌથી મજબૂત રહ્યા છે, પરંતુ તાજેતરની ઘટનાઓએ સંબંધોમાં તણાવ પેદા કર્યો છે.

ભારતે 2023-24માં બાંગ્લાદેશને 11 બિલિયન ડોલરની નિકાસ કરી હતી, જેમાં સુતર , કપાસ, એન્જિનિયરિંગ સામાન અને પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોનો સમાવેશ થાય છે. તે જ સમયે, બાંગ્લાદેશથી ભારતની આયાત 1.8 બિલિયન ડોલર હતી. બાંગ્લાદેશમાં રાજકીય અસ્થિરતા અને ડોલરની અછતને કારણે તાજેતરના મહિનાઓમાં ભારતીય નિકાસકારોને ચુકવણીમાં વિલંબનો સામનો કરવો પડ્યો છે.